DC&PT - Thời Sự 2019
Tin nóng: Chính phủ Việt Nam chính thức thua kiện
Trịnh Vĩnh B́nh tại Ṭa án Quốc tế
Ṭa án Trọng tài
Thường trực vừa gửi thông báo thắng
kiện cho ông Trịnh Vĩnh B́nh, người đă theo
đuổi vụ kiện xuyên thế kỷ đối
với chính phủ Việt Nam. Theo đó, chính phủ
Việt Nam buộc phải bồi thường cho
triệu phú người Hà Lan gốc Việt tổng
cộng 37.581.596 đôla thiệt hại và gần 7,9
triệu đôla án phí.
Đây được xem là
một sự kiện chưa từng có đối với
chính phủ Việt Nam khi phải bồi thường
số tiền lớn như vậy cho một doanh nhân
gốc Việt v́ đă chiếm đoạt sai trái tài
sản đầu tư của họ tại Việt Nam.
Trong thông báo kèm theo phán
quyết dài gần 200 trang gửi cho ông Trịnh Vĩnh
B́nh mà VOA đọc được, Ṭa án nói rằng bên
bị đơn (chính phủ Việt Nam) đă vi phạm
Điều khoản 3(1) về Đối xử Công
bằng và Thỏa đáng, và Điều 6 về trưng
thu trong Hiệp định Khuyến khích và Bảo hộ
đầu tư lẫn nhau giữa Vương quốc Hà
Lan và nước Cộng ḥa Xă hội Chủ nghĩa
Việt Nam.
Ṭa cũng yêu cầu chính
phủ Việt Nam bồi thường cho ông B́nh 27.518.596
đôla cho phần tài sản đă chiếm của ông, 10
triệu đôla cho "thiệt hại tinh thần",
786.672,71 đôla cho án phí ở Ṭa án Quốc tế và
7.111.170,94 đôla cho chi phí pháp lư, luật sư.
Bộ trưởng,
Chủ nhiệm Văn pḥng Chính phủ Việt Nam, Mai
Tiến Dũng, từ chối b́nh luận khi
được phóng viên VOA hỏi trực tiếp tại
một sự kiện ông tham dự ở Washington vào
chiều tối thứ Năm.
"Thôi cái đó th́
hiện nay ṭa đang xét xử, chúng tôi chưa b́nh luận
cái việc đấy," ông nói.
Trả lời VOA ngay sau khi nhận được thông báo
thắng kiện từ Ṭa án Quốc tế, triệu phú
đă hơn 70 tuổi xúc động nói: “Qua hơn 20
năm tranh đấu để đ̣i lại công lư, tôi
thấy con đường Ṭa án Quốc tế là rất
tốt. Họ rất công tâm. Họ xử trắng ra
trắng, đen ra đen. Cho nên về mặt luật pháp,
công lư th́ vụ này là rất rơ ràng. Ṭa án đă cho ḿnh
thấy là những ǵ ḿnh trông đợi ở Ṭa án
để cảnh báo chính phủ Việt Nam về
những việc làm sai trái của họ, những ǵ
đang xảy ra hằng ngày ở Việt Nam và vẫn
đang tiếp tục xảy ra, th́ họ phải
điều chỉnh lại”.
“Đây có thể là
một dấu hiệu cho chính phủ Việt Nam thấy
rằng những ngày tới đây, họ không nên khinh
xuất bắt bớ người vô tội hoặc để
cho con ông cháu cha, những người có thế lực, vây
cánh chiếm đoạt tài sản một cách vô tội
vạ, chiếm đoạt một cách hợp pháp bằng
cách ‘cưỡng chế’ theo luật pháp Việt Nam,
nhưng dĩ nhiên, theo luật pháp quốc tế th́ đây
là một sự vi phạm trắng trợn”.
Ông cảnh báo chính phủ
Việt Nam “hăy coi chừng” v́ từ vụ kiện của
ông, người dân Việt Nam sẽ “có cơ sở”
để tiếp tục khởi kiện trong tương
lai.
Xuất phát của vụ
kiện xuyên thế kỷ bắt đầu từ
những năm thập niên 1990, khi ông Trịnh Vĩnh B́nh,
khi đó là triệu phú rất thành công ở Hà Lan với
biệt danh “Vua Chả Gị”, trở về Việt Nam
đầu tư theo tiếng gọi “Về nước
đầu tư” của Hà Nội.
Sau khi quyết định
bán cơ sở kinh doanh tại Hà Lan, ông B́nh đă mang
về nước 2.338.250 đôla và 96 kư vàng sau 60 lần
nhập cảnh, bắt đầu từ năm 1990,
với sự hỗ trợ của Đại sứ quán,
Tổng cục hải quan Việt Nam và Hải quan sân bay
Tân Sơn Nhất.
Về nước, ông
bắt tay vào kinh doanh trong nhiều lĩnh vực: khách
sạn, thủy hải sản, xuất khẩu, nông
sản, rau quả, trồng rừng… Nhưng chiến
lược nhất, có lẽ là lănh vực đất
đai, v́ theo như lời ông, “tôi có những bài toán lâu dài
chứ không phải như Việt Nam nói là kinh doanh
địa ốc”. Cứ như thế, trong ṿng hơn 6
năm, giá trị số vốn ban đầu ông B́nh
đưa về Việt Nam được nhân lên hơn 8
lần.
Theo lời cựu
Đại sứ Việt Nam tại Hà Lan, Tiến sĩ
Đinh Hoàng Thắng, nói với VOA, ông B́nh đă trở nên
“thành công và khá nổi tiếng ở Việt Nam” vào thời
điểm đó nhờ tính năng động, chủ
động và nhạy bén trong kinh doanh.
Tuy nhiên, sự thành công quá
nhanh của ông B́nh tại Việt Nam đă gây ra “sức
cuốn hút không b́nh thường”, theo lời của
cựu Đại sứ Việt Nam. Ông bị rơi vào
những cái “bẫy” của các thế lực “đục
nước béo c̣”.
Ngày 5/12/1996, ông Trịnh
Vĩnh B́nh chính thức bị bắt với cáo buộc
tội “trốn thuế”. Cáo buộc ban đầu này sau
đó nhanh chóng được chuyển đổi thành “vi
phạm các quy định về quản lư đất
đai” và tội “hối lộ” v́ thiếu căn cứ.
Ông Trịnh Vĩnh B́nh
bị tạm giam hơn 18 tháng trước khi
được đưa ra xét xử. Trong thời gian này,
ông B́nh cho biết ông không được phép tự ư
chọn luật sư, mà PA 24 chỉ định luật
sư cho ông và buộc ông phải trả 50 triệu đồng
cho luật sư này.
Ông B́nh kể với VOA
rằng điều kiện giam giữ khắc nghiệt
trong thời gian này đă khiến ông suy sụp hoàn toàn và
từng nghĩ đến chuyện tự tử.
Tháng 8/1998, Ṭa án Nhân dân
tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu tuyên án 13 năm tù đối
với ông Trịnh Vĩnh B́nh về tội vi phạm các
quy định về quản lư và bảo vệ đất
đai và tội đưa hối lộ, phạt 400
triệu đồng, tịch thu tài sản được
cho là “sang nhượng bất hợp pháp”.
Báo Công An Nhân Dân ngày 6/6/2005
cho biết đến ngày ông B́nh bị Cơ quan An ninh
Điều tra tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu bắt giữ
(5/12/1996), ông nắm trong tay 11 căn nhà, 114 nền nhà và
2.847.745 m2 đất.
Ngày 25/2/1999, Đại
sứ quán Vương quốc Hà Lan có thư khẩn
gửi Bộ Ngoại giao Việt Nam, yêu cầu chính
phủ Việt Nam hoăn thi hành án cho trường hợp của
ông Trịnh Vĩnh B́nh cho đến khi các chính sách mới
về chính sách đầu tư tại Việt Nam
được làm rơ.
Sau bản án sơ thẩm,
ông B́nh đă kháng cáo, gửi đơn thư khiếu
nại, cầu cứu lên khắp các cơ quan nhà
nước, thậm chí lên các quan chức cấp cao ở
trung ương và cũng đă có những chỉ
đạo can thiệp từ Thủ tướng Vơ Văn
Kiệt, Thủ tướng Phan Văn Khải, Phó Chủ
tịch nước Nguyễn Thị B́nh, Phó Thủ
tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn
Mạnh Cầm và một số giới chức khác.
Tuy nhiên, nỗ lực
của ông B́nh và một số quan chức Việt Nam,
lẫn phía Hà Lan đều không mang lại hiệu quả.
Lư do, theo lời cựu Đại sứ Việt Nam Đinh
Hoàng Thắng nói với VOA rằng “Việt Nam có câu
‘đục nước béo c̣’ có lẽ khá đúng trong
trường hợp này. Mà ‘c̣’ ở đây lại là
những con c̣ lớn và nhiều khi không xuất đầu
lộ diện.”
Vị cựu Đại
sứ này thừa nhận rằng vụ án Trịnh Vĩnh
B́nh đă gây ra rất nhiều căng thẳng ngoại giao
giữa Việt Nam và Hà Lan vào thời điểm đó.
Sau phiên phúc thẩm, bản
án của ông Trịnh Vĩnh B́nh giảm từ 13 năm
xuống thành 11 năm tù (năm 1999). Báo Thanh Niên ngày 14/7/2012
cho hay nhiều tài sản (nhà và đất) của ông B́nh
được ṭa phúc thẩm giao cho UBND tỉnh Bà
Rịa-Vũng Tàu và Đồng Nai tịch thu. Hai cơ
sở sản xuất (diện tích gần 40.000 m2) cùng 9
căn nhà trên địa bàn tỉnh được UBND
tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu giao cho Cục Thi hành án dân
sự bán đấu giá.
“Phiên xử sơ thẩm
đến phúc thẩm không thay đổi ǵ mấy. Tôi
thấy t́nh h́nh không êm rồi. Họ có giấy triệu
tập tôi trở lại trại tù. Họ cho tôi thời
gian 7 ngày. Trong thời gian đó, tôi tiếp tục làm
đơn khiếu nại, nhưng thấy không êm rồi.
Tới giờ chót, tức ngày hôm sau đi tŕnh diện th́
tôi trốn,” ông B́nh nói với VOA.
Sau khi ra khỏi Việt
Nam, ông B́nh đă nộp đơn kiện chính phủ
Việt Nam ra ṭa trọng tài quốc tế. Hai bên “dàn
xếp” ngoài ṭa vào năm 2005 và Việt Nam đền ông B́nh
15 triệu đôla, miễn án, tạo điều kiện
cho ông B́nh trở lại Việt Nam, đồng thời
hoàn trả tài sản đă tịch biên.
Tuy nhiên, vào thời
điểm đó, tin tức về vụ kiện đă
bị cắt đứt hoàn toàn, cả trong nước
lẫn quốc tế. Nguyên nhân, theo lời ông B́nh, là v́ đây
là điều kiện phía Việt Nam đưa ra trong
Thỏa thuận: Không tiết lộ thông tin cho truyền
thông, báo chí.
Tháng 1/2015, ông Trịnh
Vĩnh B́nh quyết định khởi kiện Chính
phủ Việt Nam ra Ṭa trọng tài Quốc tế lần
thứ hai v́ theo lời ông B́nh, người cho là ḿnh đă
“bị lừa”, th́ chính phủ Việt Nam đă lần
lữa không trả lại
bất kỳ tài sản nào cho ông
ngoài số tiền bồi thường trên.
Trích: VOA 11.04.19
Mục
Thời sự Tạp chí Dân chủ & Phát triển
điện tử:
hay
www.dcvapt.net
Email: dcvapt@gmail.com
Hiệp Hội Dân Chủ và
Phát Triển Việt