DC&PT - Thời Sự 2019
Diễn
đàn "V́ Việt Nam hùng cường"
Đột phá về thể chế là thay đổi
nội dung, nội hàm chứ không phải chỉ thay
đổi h́nh thức, tŕnh tự, thủ tục.
LTS: Tuần
Việt Nam mở Diễn đàn "V́ Việt Nam hùng cường"
với mong muốn thu nhận từ quư độc giả
những ư kiến, bài viết về các giải pháp phát triển
đất nước trong tất cả các lĩnh vực
nhằm khơi thông tiềm năng phát triển, cổ
vũ niềm tin của cộng đồng vào tương
lai Việt Nam.
Chủ đề đầu tiên của
Diễn đàn tập trung vào thể chế kinh tế.
Mời quư vị cùng theo dơi.
Nh́n
về trung hạn, Việt Nam sẽ phải đối
diện với rất nhiều thách thức bởi
những hạn chế nội tại và sức ép
địa chính trị bên ngoài. Tuy nhiên, xác định
được những vấn đề quản trị
nội tại sẽ giúp chúng ta đề ra
đường hướng phát triển đúng
đắn, làm nền kinh tế mạnh lên.
Để
Việt Nam trở nên thịnh vượng, tôi cho rằng,
chúng ta cần xây dựng nền kinh tế trên 4 trụ
cột quan trọng.
Thứ
nhất, cải cách thể chế, cải thiện môi
trường kinh doanh theo hướng tự do kinh doanh,
cạnh tranh công bằng, rủi ro thấp, chi phí
thấp,...
Thứ
hai, ổn định kinh tế vĩ mô, gia tăng sức
chống chịu của nền kinh tế.
Thứ
ba, hội nhập kinh tế quốc tế.
Và
thứ tư, phát triển hạ tầng, gồm cả
hạ tầng kinh tế số.
Trong
khuôn khổ bài viết này, tôi xin tập trung vào trụ
cột cầu tiên là đột phá thể chế. Đây là
trụ cột quan trọng nhất v́ nó liên quan đến
tư duy, nhận thức.
|
Báo cáo chính
trị Đại hội 12 nêu: “Đổi mới chính trị chưa đồng bộ với đổi mới kinh tế; năng lực và hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị chưa ngang tầm nhiệm vụ”. Đây là nhiệm vụ quan trọng. |
Trong
hai nhiệm kỳ gần đây, Đảng đă xác
định đột phá thể chế là đột phá
chiến lược để phát triển đất
nước.
Tuy
vậy, nh́n lại thời gian qua, dù có một số
cải cách, nhưng theo tôi chưa có thay đổi hay
cải cách mang tính đột phá về thể chế.
Sắp tới đây, đột phá thể chế chắc
chắn vẫn sẽ tiếp tục là đột phá
chiến lược hàng đầu.
Để
có cải cách thể chế đột phá thực sự,
chứ không phải chỉ trong văn kiện, trong các
diễn văn của các nhà lănh đạo, tôi cho là cần
làm một số việc sau đây:
Việc quan trọng đầu tiên phải xác
định rơ nội hàm của khái niệm “cải cách
thể chế”, “đột phá về thế chế”; hay
nói cách khác “đột phá thể chế là ǵ?”.
Theo
tôi, cải cách thể chế kinh tế là việc thiết
lập, bổ sung và thay đổi hệ thống các quy
tắc, luật lệ, trước hết là các quy tắc
luật lệ chính thức để thực hiện các
cải cách kinh tế, thúc đẩy quá tŕnh chuyển
đổi nền kinh tế nước ta sang kinh tế
thị trường đầy đủ và hiện
đại.
Bên
cạnh đó, đột phá về thể chế là
những thay đổi đủ lớn, đủ nhanh,
đủ mạnh về thể chế, tháo bỏ
được các nút thắt thể chế, tạo ra
bước tiến nhảy vọt của quá tŕnh
chuyển đổi sang kinh tế thị trường
đầy đủ, hiện đại.
Như vậy, cải cách thể chế và
đột phá thể chế là thay đổi nội dung,
không phải chỉ thay đổi h́nh thức, thay
đổi tŕnh tự, thủ tục.
Do
đó, cải cách hành chính như đă làm lâu nay, dù rất
cần thiết và trong nhiều lĩnh vực đă
đủ mạnh, không phải là đột phá thể
chế, không bao giờ tạo ra đột phá thể
chế.
Việc thứ hai, làm rơ được
mối quan hệ giữa đổi mới chính trị và
đổi mới kinh tế. Đổi mới chính
trị phải phù hợp và thúc đẩy đổi mới
kinh tế. Báo cáo chính trị Đại hội 12 nêu:
“Đổi mới chính trị chưa đồng bộ
với đổi mới kinh tế; năng lực và
hiệu quả hoạt động của hệ thống
chính trị chưa ngang tầm nhiệm vụ”. Đây là
nhiệm vụ quan trọng và cần làm tới đây.
Việc thứ ba, làm rơ vai tṛ của nhà
nước, vai tṛ của doanh nghiệp nhà nước và
bản chất, nội hàm mối quan hệ giữa nhà
nước và thị trường.
Thứ tư, xác định một
số nguyên tắc được quán triệt đầy
đủ trong toàn hệ thống chính trị trong cải
cách, xây dựng và hoàn thiện thể chế.
Làm sao để hệ thống
đột phá về thể chế.
Tôi
xin làm rơ ư thứ tư này.
Các
nguyên tắc đó phải lấy bảo vệ lợi ích
của người tiêu dùng là mục tiêu cuối cùng;
lấy nâng cao mức độ, quy mô cạnh tranh thị
trường và đảm bảo cạnh tranh công bằng
là trung tâm của pháp luật, chính sách điều tiết
nền kinh tế nói chung và các ngành, lĩnh vực kinh
tế nói riêng.
Bên
cạnh đó, mọi tổ chức, cá nhân có toàn quyền
tự do kinh doanh, tự do sáng tạo; hệ thống
thể chế phải đảm bảo được
đầy đủ quyền tự do kinh doanh, tự do
sáng tạo và hiện thực hóa được những ư
tưởng, đề xuất đổi mới sáng
tạo.
Điều
rất quan trọng là quản lư nhà nước về kinh
tế phải theo tôn chỉ phục vụ phát triển, v́
phát triển, theo kịp quá tŕnh phát triển. Khi chưa rơ
mục tiêu quản lư, nội hàm quản lư th́ hăy để
cho hoạt động kinh doanh tự do thực hiện.
Nhà nước không can thiệp để ngăn chặn,
hạn chế sáng tạo, mô h́nh, phương thức và
hoạt động kinh doanh có liên quan; trường hợp
cần thiết th́ thực hiện thí nghiệm
điều tiết (regulation sandbox).
Nhà
nước không sử dụng các công cụ hành chính
cấm đoán, hạn chế quyền tự do kinh doanh,
tự do đổi mới sáng tạo...làm công cụ
quản lư.
Nhà
nước cần chủ động và tích cực góp phần
xây dựng thể chế khu vực và toàn cầu về
chuẩn mực ứng xử của công dân người
máy, điều tiết xă hội người máy...
Tôi
cho rằng phải áp dụng đầy đủ và
nhất quán các nguyên tắc trên đây trong soạn thảo,
tham vấn, thẩm định và thông qua các văn bản
quy phạm pháp luật ở tất cả các cấp, các
cơ quan có thẩm quyền.
Nền
kinh tế hội nhập đă đặt ra những yêu
cầu rất lớn cho cải cách thể chế. Nếu
không thay đổi từ tư duy và cách làm th́ chúng ta không
thể gỡ bỏ những nút thắt, những rào
cản do chính chúng ta dựng lên.
Nguyễn Đ́nh Cung
Viện trưởng Viện Nghiên cứu
Quản lư Kinh tế Trung ương
Trân
trọng kinh mời quư vị độc giả gửi bài
cho Diễn đàn “V́ Việt Nam hùng cường” theo
địa chỉ email: tuanvietnam@vietnamnet.vn
Trích: VietnamNet 17.01.19
Mục
Thời sự Tạp chí Dân chủ & Phát triển
điện tử:
hay
www.dcvapt.net
Email: dcvapt@gmail.com
Hiệp Hội Dân Chủ và
Phát Triển Việt