DC&PT - Thời Sự 2019
Trung Khang, RFA
Một
chợ Tết ở Hà Nội hôm 28 tháng 1 năm 2019.
Chuyện nghỉ Tết dài ngày ảnh
hưởng như thế nào đến lợi ích kinh
tế của quốc gia vẫn c̣n gây tranh luận trong
nhiều năm qua. Nhân dịp Tết đến, Đài Á
Châu Tự Do một lần nữa t́m hiểu ư kiến
của các chuyên gia kinh tế liên quan vấn đề này
trong t́nh h́nh hiện tại của Việt
Hồi cuối
năm 2018, Bộ Lao động Thương binh Xă hội
công bố quy định việc nghỉ tết năm 2019
đối với cán bộ, công chức và người lao
động của các cơ quan hành chính, tổ chức
chính trị - xă hội. Theo đó, dịp nghỉ Tết
Nguyên đán Kỷ Hợi-2019 sẽ gồm 9 ngày, dài hơn
dịp nghỉ năm 2018 là 2 ngày.
Nếu
chỉ tính yếu tố văn hóa, xă hội, kỳ
nghỉ Tết nguyên đán mang đến giá trị tinh
thần lớn cho người Việt. Tuy nhiên về mặt kinh
tế, một kỳ nghỉ quá nhiều ngày của cả
một hệ thống th́ chắc chắn cũng sẽ
ảnh hưởng ít nhiều.
Việc nghỉ Tết dài ngày qua không có
lợi cho tăng trưởng kinh tế. Hơn thế
nữa, bộ máy nhà nước tuy đă được
nghỉ dài ngày, nhưng trước khi nghỉ Tết và
sau khi nghỉ Tết đều hoạt động kém
hiệu quả, cán bộ nhân viên dùng thời gian để
làm những việc chuẩn bị Tết..
-TS Lê Đăng Doanh
Trao đổi
với Đài Á Châu Tự Do hôm 29 tháng 1 năm 2019, Phó giáo
sư, Tiến sĩ Ngô Trí Long, nguyên Viện phó Viện
Nghiên cứu Thị trường Giá cả, đưa ra
nhận định liên quan vấn đề này:
“Nói chung đây là
phong tục truyền thống của người Việt
Nam, hàng năm đều như thế, nhưng tất
nhiên chuyện nghỉ dài ngày chắc chắn cũng sẽ
ảnh hưởng đến công việc, cái đấy
là tất yếu. Nhưng phong tục tập
quán th́ không thể ngày một ngày hai xử lư làm
được. Chuyện đấy
cũng b́nh thường và đă xảy ra nhiều năm
nay rồi.”
Đồng quan
điểm, Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, nguyên Viện
trưởng Viện quản lư Kinh tế Trung ương
cũng cho rằng, việc nghỉ Tết quá nhiều ngày
chắc chắn ảnh hưởng đến sản
xuất kinh tế:
“Việc nghỉ
Tết dài ngày ảnh hưởng đến việc
sản xuất, ảnh hưởng đến hoạt
động của bộ máy nhà nước. Và đối
với nông nghiệp th́ có thuận lợi là Tết Nguyên
Đán diễn ra sau thời điểm nông dân cấy lúa,
nhưng bây giờ không chỉ có cấy lúa mà c̣n có rau, hoa
quả.v.v… V́ vậy theo tôi, việc
nghỉ Tết dài ngày qua không có lợi cho tăng
trưởng kinh tế. Hơn thế nữa, bộ máy nhà
nước tuy đă được nghỉ dài ngày,
nhưng trước khi nghỉ Tết và sau khi nghỉ
Tết đều hoạt động kém hiệu quả, cán bộ nhân viên dùng thời gian để
làm những việc chuẩn bị Tết.”
C̣n theo
Tiến sĩ Đặng Kim Sơn, ít có dân tộc nào
như dân tộc Việt
“Tuy nhiên, ngày xưa
nếu làm nghề nông th́ thời vụ tương
đối là thong dong, lúa th́ thu hoạch rồi, vụ
mới th́ chưa trồng nên người nông dân có cả
tháng giêng để ăn chơi. Nhưng
từ khi đưa vụ ngắn ngày vào th́ vụ cấy
xuân lại đúng dịp Tết nên lắm lúc cũng
căng thẳng.”
Một chợ Tết ở Hà
Nội hôm 23 tháng 1 năm 2019. AFP PHOTO
Nhà nghiên
cứu Huỳnh Ngọc Trảng khi trao đổi với
báo chí trong nước đă nêu lên câu hỏi “Tết có
thật sự cần thiết trong thời đại 4.0?” Không dễ để trả lời câu
hỏi này khi Tết đă thành truyền thống, đă ăn sâu vào tâm thức người Việt.
Nhiều người cho rằng, đã là
truyền thống th́ cái gì không gây cản
trở cho phát triển kinh tế xã hội
thì cứ tiệp tục kế thừa có
chọn lọc, cái nào không phù hợp
thì từ từ sẽ phải đào
thải.
Cũng có ư kiến
cho rằng, việc kỳ nghỉ Tết Nguyên đán dài
ngày là việc b́nh thường từ trước
đến nay, đó là truyền thống của
người Việt Nam, đó là cơ hội để
mọi người được nghỉ ngơi sau
một năm vất vả, cũng là cơ hội thăm
viếng nhau. Tuy nhiên cũng có người cho rằng
nghỉ dài và lệch ngày với nhiều nền kinh tế
khác sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến quan
hệ giao thương quốc tế nói riêng và sự phát
triển kinh tế - xă hội nói chung.
Liên quan vấn
đề này, Tiến sĩ Lê Đăng Doanh nhận
định:
“Tôi nghĩ là
cần phải tiến tới nghỉ ngắn ngày hơn
và phải siết chặt kỷ luật làm việc,
nếu không th́ việc sản xuất trong tháng có Tết
bao giờ cũng giảm và tăng trưởng GDP cũng
giảm. Chưa kể uống nhiều rượu quá
cũng gây tai nạn giao thông. Ngoài ra trong
dịp Tết th́ thường có việc chi tiêu một cách
lăng phí, phô trương, chi vào các việc không hiệu
quả và không cần thiết lắm. Như
vậy là trái với văn hóa sống có hiệu quả và
sử dụng đồng tiền có hiệu quả và
tiết kiệm.”
Theo Tổng cục
Thống kê, trong tháng cận Tết, hoạt động bán
lẻ và kinh doanh dịch vụ diễn ra sôi động
nhờ nhu cầu mua sắm trong dân chúng tăng cao, với
tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ của
người Việt ước tính đạt 402.200 tỷ
đồng, tăng 12,2% so với cùng kỳ năm ngoái.
Cụ thể, doanh
thu bán lẻ hàng hóa gần 305.400 tỷ đồng, doanh thu
dịch vụ lưu trú, ăn uống, ước tính
đạt 49.500 tỷ đồng và các dịch vụ khác
là khoảng 43.000 tỷ đồng.
Phó giáo sư, Tiến
sĩ Ngô Trí Long nhận xét về những con số ấn
tượng này:
Ngày xưa nếu làm nghề nông th́ thời
vụ tương đối là thong dong, lúa th́ thu hoạch rồi, vụ mới th́ chưa
trồng nên người nông dân có cả tháng giêng để
ăn chơi. Nhưng từ khi đưa
vụ ngắn ngày vào th́ vụ cấy xuân lại đúng
dịp Tết nên lắm lúc cũng căng thẳng.
-TS Đặng Kim Sơn
“Người
Việt chi tiêu Tết hơn 400 ngàn tỷ đồng,
đặc biệt tăng hơn 12% so với cùng kỳ
năm ngoái, th́ phải xem tiêu dùng những mặt hàng ǵ?
Nếu tiêu dùng những mặt hàng mà phải nhập
từ nước ngoài vào th́ đáng lưu ư, phải
cảnh báo. C̣n nếu tiêu dùng những mặt hàng sản
xuất trong nước th́ đó là điều đáng mừng,
v́ đó là động lực kích thích sản xuất,
phải xem cụ thể những loại mặt hàng nào?
Chứ c̣n tổng lượng như vậy, mức lưu
chuyển hàng hóa như vậy là hoạt động
thương mại tăng, kích cầu tăng.”
Hiện cũng có
nhiều ư kiến tranh luận, liệu tăng doanh thu bán hàng khi nhu cầu tăng cao dịp
Tết là làm lợi cho các nhà sản xuất trong
nước, hay làm lợi cho hàng hóa nước ngoài? Liên quan vấn đề này. Tiến sĩ Lê
Đăng Doanh cho biết:
“Theo
tôi c̣n tùy thuộc vào từng mặt hàng. Gần đây tôi thấy, hàng Việt
Nam có chất lược cao hơn và cũng đă chiếm
lĩnh thị trường trong nước đáng kể,
có tiến bộ như rau quả… không chỉ có hàng
ngoại không. Tuy vậy cạnh tranh vẫn
diễn ra một cách gay gắt. V́ vậy phía hàng
nội cũng phải cố gắng phấn đấu,
đặc biệt những loại hàng vẫn dùng hàng
ngoại nhiều như rượu ngoại. Và một số
các sản phẩm bánh kẹo ngoại cũng đang
được sử dụng nhiều, và theo
tôi điều này hoàn toàn có thể khắc phục.”
Theo
Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, chi tiêu của người
dân tăng lên là một điều đáng mừng. Tức là người dân đă có thu nhập và chi tiêu khá hơn. Tuy
vậy cần chi tiêu tránh phô trương h́nh thức, lăng
phí không cần thiết. Trong khi đó có
rất nhiều thứ chi khác như chi về sức
khỏe, chi về giáo dục… khi cần chi th́ lại
thiếu tiền. Ông cho rằng, cần
có sự điều chỉnh trong việc chi tiêu, những
điều này tùy thuộc vào thói quen và tâm lư của
người dân. Nên ông khuyến nghị
chính phủ cần có cuộc vận động trong xă
hội, để làm sao có chi tiêu hiệu quả và tiết
kiệm hơn.
Trích: RFA 29.01.19
Mục
Thời sự Tạp chí Dân chủ & Phát triển
điện tử:
hay
www.dcvapt.net
Email: dcvapt@gmail.com
Hiệp Hội Dân Chủ và
Phát Triển Việt