DC&PT -
Thời Sự 2019
Kính Ḥa / RFA
Giáo sư Chu Hảo,
nguyên Giám đốc Nhà xuất bản Tri thức, Phó
Chủ tịch Hội đồng khoa học Quĩ Phan
Cuối tháng 2/2019, trên các trang mạng xă hội có lan
truyền một bức thư được cho là của
bà Nguyễn Thị B́nh, nguyên Phó Chủ tịch nước
Việt Nam, Chủ tịch Quĩ văn hóa Phan Chu Trinh, kư
về việc ngưng hoạt động của tổ
chức này.
Giáo sư Chu Hảo, nguyên Thứ trưởng Bộ Khoa
học công nghệ Việt Nam, Phó chủ tịch hội
đồng khoa học Quĩ Văn hóa Phan Chu Trinh, xác
nhận với đài RFA rằng lá thư của bà B́nh là
có thật, và ông cho RFA cuộc phỏng vấn sau đây.
Kính Ḥa RFA: Trong lá thư
của bà Nguyễn Thị B́nh, thưa Giáo sư sao không
thấy đưa lư do tại sao Quĩ Phan
Giáo sư
Cũng có một số bạn bè trong và ngoài nước,
có hỏi chúng tôi là có bị sức ép ǵ không.
Chúng tôi xin khẳng định là việc này chúng tôi làm
hoàn toàn tự nguyện tự giác, trên cái cơ sở,
điều kiện là không có người thay thế bà B́nh,
chứ không chịu sức ép của bất kỳ chính
quyền hay ai cả.
Kính Ḥa RFA: Thông
thường nếu như chưa t́m được
người thay thế th́ cũng có thể có người
tạm quyền được chứ ạ?
Giáo sư
Những thành viên khác trong Hội
đồng th́ tự mọi người thấy rằng
chưa đủ uy tín xă hội, không có thời gian, v.v… nên
không ai dám nhận cả.
Kính Ḥa RFA: Thưa Giáo sư việc
dừng hoạt động của Quĩ với một lư
do nhân sự như vậy th́ Giáo sư có thấy là đáng
tiếc không?
Giáo sư
Kính Ḥa RFA: Giáo sư có thể tóm tắt
sơ lược những ǵ Quĩ Văn hóa phan Chu Trinh
đă làm được trong thời gian tồn tại
của nó không ạ?
Giáo sư
Cho đến năm vừa qua th́ Quĩ Phan Chu Trinh có
những hoạt động thế này;
Một là phối hợp với Nhà xuất bản Tri
thức để xây dựng Tủ sách Tinh hoa tri thức
thế giới, để mà tuyên truyền quảng bá
những giá trị phổ quát của nhân loại, thông qua
tủ sách đó, bằng cách xuất bản, bằng cách
dịch, phát hành những cuốn đó trong toàn quốc.
Đồng thời là tổ chức những buổi
hội thảo, tọa đàm, để mà giới
thiệu những cuốn sách đó trong giới học
thuật, cũng như giới trẻ nói chung.
Thứ hai, là Quĩ đă kiên tŕ thực hiện việc
trao giải Văn hóa Phan Chu Trinh cho bốn hạng mục
là dịch thuật, nghiên cứu, v́ sự nghiệp văn
hóa xă hội, và Việt Nam học. Hàng năm chúng tôi
chọn ra những nhân vật, những tổ chức, mà
có rất nhiều những đóng góp, cho văn hóa và giáo
dục Việt Nam, nhưng mà những hoạt động
và nghiên cứu đó không nằm trong chương tŕnh và kế
hoạch nghiên cứu của nhà nước, nên nhà
nước ít có điều kiện để bao quát
được hết. Th́ Quĩ văn hóa Phan Chu Trinh
đă làm những nhiệm vụ bổ sung vào hoạt
động, tôn vinh những giá trị văn hóa và giáo
dục của những tác giả, tác phẩm đă tồn
tại ở Việt
Bà Nguyễn Thị B́nh, Chủ tịch Quĩ Phan Chu
Trinh, nguyên Phó chủ tịch nước, tại một
buổi tiếp tân ở Kolkatka, Ấn Độ.
2007. AFP
Việc đó không có mâu thuẫn ǵ với tiêu chí chung của việc phát triển văn hóa
của đất nước, mà nó chỉ bổ sung thêm
vào những mảng mà nhà nước chưa có điều
kiện quan tâm tới.
Thứ nữa là trong ba bốn năm
gần đây, chúng tôi mở thêm hạng mục là tôn vinh
văn hóa Việt
Bắt đầu từ ông Trương
Vĩnh Kư, rồi những nhân vật khác nữa mà chúng tôi
sẽ tôn vinh. Đấy không phải là giải
thưởng mà là sự tôn vinh của xă hội đối
với những người có công lao
rất là kiệt xuất, trong cái giai đoạn đó, mà
trước đó là văn hóa Hán Nôm. Trong giai đoạn
đó nhà nước đă làm tốt như là đối
với Nguyễn Du, Nguyễn Trăi,… C̣n trong giai đoạn mà từ sau năm 45
trở lại đây, th́ nhà nước cũng đă có
những tuyên dương hết sức là xứng đáng
với những người có công trong việc phát
triển văn hóa của Việt
Nhưng mà cái giai đoạn từ giữa thế
kỷ 19, có thể nói từ khi xuất hiện tờ Gia
Định báo, cho đến năm 45, v́ nhiều lư do khác
nhau, hoàn cảnh lịch sử, cho nên một số nhân
vật chưa được tôn vinh cũng như thừa
nhận một cách thơa đáng, cũng như tuyên bố
sự nghiệp của họ. Th́ Quĩ Văn hóa Phan Chu
Trinh cũng tham gia vào việc bổ sung những hoạt
động văn hóa, nên chúng tôi lập ra cái hạng
mục đó.
Chúng tôi tôn vinh cụ Phan Bội Châu, cụ Phan Chu Trinh,
cụ Phan Khôi, cụ Nguyễn Văn Vĩnh, c̣n năm
ngoái là cụ Phạm Quỳnh.
Những nhân vật đó th́ dần dần
từng bước, trong chính quyền và xă hội đă có
những thùa nhận. Thế nhưng mà công khai tuyên
bố như là những danh nhân văn hóa th́ là sáng kiến
của chúng tôi.
Chúng tôi chịu trách nhiệm trước xă hội
về công việc đó, v́ nếu chúng tôi không làm, th́
về sau này thế hệ trẻ sẽ rất khó, ít
điều kiện để tập hợp lại
được, những nhà khoa học, những tập
thể học thuật, có đủ tŕnh độ
để mà đánh giá, tôn vinh những con người
đó.
Tuy nhiên ư kiến trong xă hội vẫn
chưa thật là hoàn toàn thống nhất. Ví dụ như có một lực lượng
rất là chống đối việc chúng tôi tôn vinh
những người như là Trương Vĩnh Kư, hay
như khi chúng tôi tôn vinh cụ Nguyễn Văn Vĩnh,
cụ Phạm Quỳnh.
Những nhân vật ấy có vẻ như
nổi trội trong giai đoạn lịch sử ấy,
với những ư kiến đánh giá khác nhau. Nhưng chúng tôi kiên quyết bảo vệ quan
điểm của ḿnh, và chúng tôi công bố với tư
cách là một đoàn thể xă hội dân sự chịu
trách nhiệm trước xă hội, về ư kiến
của ḿnh. Chúng tôi sẵn sàng trao đổi lại
về những ư kiến có tinh thần khoa học, không
chụp mũ, không qui kết, để mà thảo luận
với nhau.
C̣n những ai mà chúng tôi nhận thấy
rằng quá khích, chụp mũ và qui kết th́ chúng tôi
cũng không muốn mở ra tranh luận cho nó mất
thời gian.
Ngoài ra Quĩ c̣n rất muốn có một khoản kinh phí
để hỗ trợ việc nghiên cứu văn hóa mà nó
không thuộc trong chương tŕnh cấp nhà nước,
mà là sáng kiến từng cá nhân hay tổ chức. Chúng tôi cũng muốn có một quĩ học
bỗng để hỗ trợ cho sinh viên, hay những nhà
nghiên cứu. Thế nhưng trong
mươi năm vùa qua th́ nguồn kinh phí của chúng tôi
rất là hạn hẹp, cho nên cái mảng đấy chúng
tôi không làm được. Đấy
cũng rất là đáng tiếc.
Kính Ḥa RFA: Sắp tới đây giáo sư
và những người cùng chí hướng có nghĩ ra cái
ǵ để thay thế, tiếp nối con đường
mà Quĩ Phan Chu Trinh để lại không ạ?
Giáo sư
Ngoài ra th́ cách đây gần hai năm, chúng
tôi đă thành lập Viện Phan Chu Trinh. Đây là
một viện tư nhân, hoạt động theo luật khoa học công nghệ của
Việt
Hiện tại Viện đó vẫn do tôi làm Viện
trưởng, ông Nguyên Ngọc, tức là nhà văn Nguyên
Ngọc, là Chủ tịch Hội đồng viện, kiêm
Chủ tịch Hội đồng khoa học.
Sắp tới Viện Phan Chu Trinh đó
sẽ có một chương tŕnh hoạt động,
bước đầu đă có kết quả. Chúng tôi sẽ mở rộng hoạt động
của Viện Phan Chu Trinh, để kế tiếp
một phần công việc của Quĩ Phan Chu Trinh.
Sắp tới viện đó cũng có
thể có những thay đổi về mặt tổ
chức, nhưng mà phương hướng phát triển,
điều lệ hoạt động đă đăng kư
với nhà nước, th́ chúng tôi vẫn cứ tiếp
tục.
Kính Ḥa: Rất cám ơn giáo sư Chu Hảo đă trả lời phỏng vấn Đài Á châu tự do.
Trích:
RFA 25.02.19
Mục
Thời sự Tạp chí Dân chủ & Phát triển
điện tử:
hay
www.dcvapt.net
Email: dcvapt@gmail.com
Hiệp Hội Dân Chủ và
Phát Triển Việt