DC&PT -
Thời Sự 2019
Nhân
cuộc họp Thượng đỉnh Mỹ-Triều
sắp tới tại Hà Nội, 100 nhân sĩ, trí thức,
nhà hoạt động xă hội và tổ chức dân sự
xă hội người Việt đă gửi tới Tổng
thống Mỹ Donald Trump một bức Thư ngỏ.
Tuy thư ngỏ nêu trên gây
cho người đọc cảm giác không biết các tác
giả của nó thực ra muốn nói ǵ, song không phải
ngẫu nhiên mà nó ra đúng vào ngày 17 tháng Hai năm 2019, ngày
kỉ niệm 40 năm Chiến tranh Biên giới
Việt-Trung, và nhấn mạnh nguy cơ Việt Nam bị
tham vọng bành trướng của Trung Quốc đe dọa.
Nếu tôi hiểu không sai, cuối cùng đấy là một
thông điệp đơn giản nhưng v́ những lư do
nào đó khó nói thẳng: các trí thức Việt Nam mong
được Ngài Tổng thống, His Excellency
Donald Trump, người “đóng vai tṛ dẫn dắt trong
tư cách người đứng đầu quốc gia
hùng mạnh nhất và tiên tiến nhất” của
thế giới tự do, lưu ư giúp đỡ để
Việt Nam chống Tàu, bởi rút cuộc th́ quyền
lợi của Việt Nam và Hoa Kỳ là tương
đồng, Ngài giúp chúng tôi cũng chính là bảo vệ
quyền lợi của nước Mỹ.
Tôi khó có
thể chia sẻ thông điệp đó.
1. Không chỉ riêng v́
lợi ích của Việt Nam, điều kiện quan
trọng nhất để giải quyết các tranh
chấp lănh thổ ở toàn bộ khu vực Biển
Đông bằng các biện pháp ḥa b́nh là sự vững
mạnh của cộng đồng các nước dân
chủ tự do toàn thế giới, trong đó có Hoa Kỳ.
Song cộng đồng này đang lâm vào một cuộc
khủng hoảng lịch sử; bị chia rẽ sâu
sắc; một số liên minh quan trọng bị rạn
vỡ; một số cam kết nền tảng bị
hủy bỏ; một số định chế
rường cột bị hoài nghi và công kích; sự ưu
việt của thể chế dân chủ pháp quyền
bị mai một sức hấp dẫn, trọng
lượng quốc tế của toàn thể cộng
đồng bị suy giảm. Donald Trump chính
là hiện thân của cuộc khủng hoảng ấy.
Ông ta là kết quả nhưng không là đáp
án. Ông ta là một tai nạn, một vụ nổ
cầu ch́ khi hệ thống chính trị của nền dân
chủ quá tải; điểm tích cực duy nhất ở
đó là nó như một cú ngă bệnh đích đáng,
khiến cái cơ thể chính trị rất giàu sức
đề kháng của Hoa Kỳ được thanh lọc
cần thiết và kích thích thay đổi. Với tất
cả lo ngại, tôi vẫn tin rằng có thể mất
trọn một thập niên hay hơn nữa và phải
trả những cái giá rất đắt, cuối cùng
cộng đồng dân chủ thế giới sẽ
vượt qua giai đoạn thử thách khắc nghiệt
này để tự đổi mới; song Donald Trump không
phải là giải pháp mà là vấn nạn ở tầng cao
nhất, và hy vọng vào ông ta không khác ǵ gửi gắm
tương lai vào con bệnh thay v́ vào một nền y
học tiến bộ.
2. Một hệ quả
của điều kiện nói trên là khả năng kiềm
chế các chính quyền độc tài trên thế giới,
trong đó Việt Nam luôn có mặt, và Trung Quốc đóng
vai tṛ trưởng thượng. Donald Trump, vị tổng
thống chỉ tuyệt đối nhất quán ở
sự bất nhất khôn tả của ḿnh, đă vô số
lần bày tỏ thiện cảm, thậm chí ḷng
ngưỡng mộ, sự sốt sắng hợp tác và
thậm chí sẵn sàng che chắn với các nhà độc
tài cả hạng nhất lẫn hạng nh́ trên thế
giới, từ Putin đến Erdogan, từ Mohammed bin Salman
đến Viktor Orbán, từ Tập Cận B́nh đến
Kim Jong-un, và tất nhiên cả với các nhà độc tài
ở Ba Đ́nh. Hiển nhiên ông ta có thể quay ngoắt 180
độ để sỉ vả cũng chính những
đối tượng ấy trong một cơn
đồng bóng lúc 5 giờ sáng mất ngủ bằng
lời lẽ rất thô bỉ mà Hiến pháp Hoa Kỳ
bất khả ràng buộc, bởi với tất cả
sự thận trọng trước những khả
năng thoái hóa của con người, các nhà lập
quốc của đất nước vĩ đại này
không thể h́nh dung một kịch bản như vậy.
Tôi cũng không thể h́nh dung giới đấu tranh dân
chủ Việt Nam, v́ mấy lời đăi bôi t́nh thế
của Trump nhắm vào phiên bản chủ nghĩa xă
hội ở Cuba hay Venezuela, nói dzậy mà hổng phải
dzậy, lại kỳ vọng vào một Tổng thống
Mỹ mù tịt về các định chế dân chủ,
tưởng ḿnh là một le Roi Soleil, một Thái
dương Vương; gọi báo chí tự do nước
ḿnh là “kẻ thù của nhân dân”, khinh thường quyết
định của các thẩm phán độc lập, hô hoán
đ̣i tống đối thủ chính trị vào tù,
đuổi việc bất kỳ ai dám trái ư ḿnh và hành
xử như một tay anh chị sẵn sàng vặn cổ
“đứa nào dám chơi tao”. Donald Trump là nỗi hổ
thẹn của thế giới tự do và cơ hội
của thế giới độc tài. Với tất cả
tham vọng vô độ, việc ông ta vẫn không thể
lạm dụng các quyền năng to lớn của
chức vụ tổng thống Mỹ để cai trị
như một nhà độc tài hay thậm chí phát-xít là nhờ
ở sự vững chắc của các cơ chế phân
bố quyền lực và các định chế dân chủ
pháp quyền Hoa Kỳ. Chỗ dựa của những
người Việt yêu dân chủ là các cơ chế và
định chế đó chứ không phải His Excellency
đương nhiệm.
3. Cả hai cuộc
chiến, Việt-Mỹ và Việt-Trung, đều cho
thấy sự lắt léo biến hóa của các liên minh
quyền lợi trên sân chơi thế giới mà Việt
4. Cuối cùng, tôi cho
rằng dù thế nào cũng không nên tuyên bố rằng 96
người và 4 tổ chức xă hội kư tên vào bức
thư ngỏ này phát ngôn cho “ư chí và tâm nguyện của
phần lớn người Việt Nam sinh sống trong
nước cũng như ở nước ngoài“. Chúng
ta nên thận trọng với ham muốn làm chủ tập
thể.
Berlin,
19/2/2019
Trích: Luật khoa
20.02.19
Mục
Thời sự Tạp chí Dân chủ & Phát triển
điện tử:
hay
www.dcvapt.net
Email: dcvapt@gmail.com
Hiệp Hội Dân Chủ và
Phát Triển Việt