DC&PT -
Thời Sự 2019
Nguồn:
Biên dịch: Phan
Nguyên
Cuộc
khủng hoảng ở Hồng Kông dường như
đang hướng đến một cao trào thảm
khốc. Với
việc chính quyền Trung Quốc hiện đang sử
dụng các luận điệu gợi nhớ đến
giai đoạn trước khi xảy ra vụ thảm sát
Thiên An Môn vào tháng 6 năm 1989, những người biểu
t́nh ủng hộ dân chủ ở Hồng Kông – và thực sự
là cả nền dân chủ của nó – có thể đang
gặp nguy hiểm nghiêm trọng.
Trong
hơn hai tháng qua, Hồng Kông đă bị bao vây bởi các
cuộc biểu t́nh.
Bị kích động bởi một dự luật cho phép
dẫn độ các nghi phạm h́nh sự sang Trung Quốc
đại lục, các cuộc biểu t́nh đă phát
triển thành các lời kêu gọi bảo vệ – hoặc
có lẽ chính xác hơn là khôi phục – nền dân chủ bán
tự trị của vùng lănh thổ này, bao gồm cả
việc tăng cường trách
nhiệm giải tŕnh của nhà nước (đặc
biệt là lực lượng cảnh sát).
Khi
t́nh trạng bất ổn kéo dài, sự kiên nhẫn của
chính phủ Trung Quốc đang giảm dần – và
những lời cảnh báo của đại lục ngày
càng đáng lo ngại.
Lực lượng đồn trú của Quân đội
Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) tại Hồng Kông, theo lời của tư lệnh Chen Daoxiang,
“quyết tâm bảo vệ chủ quyền quốc gia, an
ninh, ổn định và thịnh vượng của
Hồng Kông”. Để làm rơ thông điệp
này, một đoạn video tuyên truyền với h́nh
ảnh các sĩ quan quân đội Trung Quốc đang
chiến đấu đă được phát kèm cùng với
tuyên bố này.
Yang
Guang, người phát ngôn của Văn pḥng các Vấn
đề Hồng Kông và Ma Cao của chính phủ Trung
Quốc, đă nhắc lại quan điểm này, cảnh
báo người biểu t́nh – những người mà ông ta
gọi là “tội phạm” – không được “nhầm
lẫn sự kiềm chế (của đại lục)
với sự yếu đuối”. Sau đó
ông ta nhắc lại “quyết tâm sắt đá” của chính
phủ đối với việc “bảo vệ sự
thịnh vượng và ổn định của Hồng
Kông”.
Giám
đốc Văn pḥng, Zhang Xiaoming, sau đó tiến thêm
một bước, tuyên bố rằng chính phủ Trung
Quốc “có đủ phương pháp và phương
tiện đủ mạnh để dập tắt mọi
h́nh thức động loạn có thể xảy ra”. Tuyên bố này được
đưa ra hai tháng sau khi Bộ trưởng Quốc pḥng
Trung Quốc lập luận rằng sự ổn
định của Trung Quốc kể từ sau cuộc
đàn áp Thiên An Môn chứng minh rằng chính phủ đă
đưa ra một lựa chọn “đúng đắn”.
Những
cảnh báo ngày càng mạnh mẽ nhắm vào người
biểu t́nh Hồng Kông cho thấy không chỉ lập
trường ngày càng cứng rắn mà c̣n cho thấy sự
áp đảo ngày một lớn của các nhân vật trong
chính phủ Trung Quốc ủng hộ việc áp
đặt sự kiểm soát tuyệt đối lên lănh
thổ này. Điều này đă được phản ánh
qua cách phản ứng của cảnh sát, khi họ bắn
đạn cao su và dùng hơi cay với tần suất ngày
càng tăng. Hàng trăm người đă
bị bắt và 44 người đă bị buộc tội
“bạo loạn”.
Tuy
nhiên, không những không bị răn đe, người
biểu t́nh đang thách thức chính phủ Trung Quốc
với quyết tâm ngày càng tăng. Hồi
tháng 7, họ đă phá hoại mặt tiền văn pḥng
liên lạc của chính phủ Trung Quốc tại trung tâm
thành phố. Tuần trước, họ đă
tiến hành một cuộc tổng đ́nh công gần
như làm tê liệt thành phố, một trong những trung
tâm thương mại quan trọng nhất của Châu Á. Dù
nghe có vẻ lạ, nhưng sự cực đoan hóa này
lại đi kèm với sự ủng hộ ngày càng tăng
dành cho phong trào, với việc các thành viên của tầng
lớp trung lưu – như luật sư và công chức –
công khai tham gia biểu t́nh.
Khi
các cảnh báo nghiêm khắc không có hiệu lực, các lănh
đạo Trung Quốc có thể cảm nhận rằng
cách tốt nhất – hoặc thậm chí là cách duy nhất –
để khôi phục sự kiểm soát ở Hồng Kông
là dùng vũ lực, mặc dù Chủ tịch Tập
Cận B́nh có thể đợi đến sau lễ kỷ
niệm 70 năm ngày thành lập nước Cộng ḥa Nhân
dân Trung Hoa vào ngày 01/10 tới mới hành động.
Nhưng, dù là bây giờ hay sau hai tháng nữa, một
cuộc đàn áp kiểu Thiên An Môn không
phải là câu trả lời cho t́nh h́nh hiện nay.
Trước
tiên, lực lượng cảnh sát gồm 31.000
người của Hồng Kông không đủ để
thực hiện một nhiệm vụ đàn áp như
vậy. Không chỉ thiếu nhân lực; các
sĩ quan có thể từ chối sử dụng vũ
lực chết người. Rốt
cuộc, có một sự khác biệt lớn giữa
việc bắn đạn cao su vào đám đông với
việc giết hại dân thường. Điều
này có nghĩa là Trung Quốc sẽ phải triển khai
lực lượng PLA đồn trú tại chỗ
hoặc chuyển hàng chục ngàn lính bán quân sự (cảnh
sát vũ trang nhân dân) từ đại lục sang.
Người
dân Hồng Kông hầu như chắc chắn sẽ coi các
lực lượng chính phủ Trung Quốc như
những kẻ xâm lược và tiến hành kháng cự
quyết liệt nhất có thể. Các cuộc đụng
độ xảy ra – có khả năng dẫn tới
số lượng thương vong dân sự cao – sẽ
đánh dấu sự kết thúc chính thức của dàn
xếp “một quốc gia, hai chế độ”, với
việc chính phủ Trung Quốc buộc phải áp đặt
quyền kiểm soát trực tiếp và toàn diện lên chính
quyền Hồng Kông.
Khi
tính chính danh của chính quyền Hồng Kông bị phá
hủy, thành phố sẽ ngay lập tức trở nên khó
quản lư. Công
chức sẽ lũ lượt bỏ
việc, và người dân sẽ tiếp tục kháng
cự. Hệ thống giao thông, liên lạc và
hậu cần phức tạp của Hồng Kông sẽ
trở thành những mục tiêu dễ dàng cho người
dân địa phương đang phẫn nộ và quyết
tâm tạo ra những gián đoạn lớn.
Sau
cuộc đàn áp Thiên An Môn, khả năng khôi phục
quyền kiểm soát của Đảng Cộng sản
Trung Quốc không chỉ dựa trên sự hiện diện
của hàng chục ngàn binh sĩ PLA, mà c̣n vào việc huy
động các Đảng viên. Ở Hồng
Kông, nơi Đảng Cộng sản chỉ có sự
hiện diện hạn chế về mặt tổ
chức (chính thức th́ Đảng tuyên bố không có
tổ chức đảng ở đây), điều này là
không thể. Và bởi v́ phần lớn cư dân Hong
Kong làm việc cho khu vực tư nhân, Trung Quốc không
thể kiểm soát họ dễ dàng như những người
dân đại lục vốn phụ thuộc vào nhà
nước để kiếm sống.
Hậu
quả kinh tế của cách tiếp cận như vậy
sẽ là rất thảm khốc. Một số nhà lănh
đạo Đảng có thể nghĩ rằng Hồng
Kông, hiện chỉ chiếm 3% GDP của Trung Quốc, có
thể không quan trọng về mặt kinh tế. Nhưng các
dịch vụ hậu cần và pháp lư đẳng cấp
thế giới và các thị trường tài chính tinh vi,
vốn là kênh dẫn vốn đầu tư nước
ngoài vào Trung Quốc, có nghĩa là giá trị của Hồng
Kông vượt xa con số GDP của nó.
Nếu
quân đội Trung Quốc xông vào thành phố, một
cuộc tháo chạy ngay lập tức của người
nước ngoài và giới thượng lưu có hộ
chiếu và thẻ xanh nước ngoài sẽ theo
sau, và các doanh nghiệp phương Tây sẽ di chuyển
hàng loạt đến các trung tâm thương mại châu Á
khác. Nền kinh tế Hồng Kông – một cây
cầu quan trọng nối Trung Quốc với phần c̣n
lại của thế giới – gần như sẽ
sụp đổ ngay lập tức.
Khi
không có lựa chọn tốt, các nhà lănh đạo phải
đưa ra lựa chọn ít tồi tệ nhất. Chính phủ Trung
Quốc có thể không hề muốn nhượng bộ
người biểu t́nh ở Hồng Kông, nhưng nếu
xét hậu quả thảm khốc của một cuộc
đàn áp quân sự, đó lại là điều họ
phải làm.
Trích: Nghiên cứu quốc
tế 14.08.19
Mục
Thời sự Tạp chí Dân chủ & Phát triển
điện tử:
hay
www.dcvapt.net
Email: dcvapt@gmail.com
Hiệp Hội Dân Chủ và
Phát Triển Việt